13.05.2014, İL ÖZEL İDARELERİNİN MALVARLIĞI
13.05.2014
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
6/12/2012 tarihli ve 28489 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6360 sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak olan mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere İstanbul, Kocaeli, Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van, Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun (ve daha sonraki bir düzenlemeyle Ordu) büyükşehir belediyesi olarak düzenlenirken bunların sınırları da il mülki idare sınırları olarak belirlenmiş, kanun gereği bu illerdeki İl Özel İdareleri kapatılmıştır. Artık bu illerde İl Özel İdareleri tarafından yürütülen hizmetler ve görevler büyükşehir belediyelerine geçmiştir. Ancak, il özel idarelerinin her türlü taşınır/taşınmaz malvarlıkları 6360 sayılı yasanın geçici 1. Maddesine dayanılarak Merkezi Yönetimin karar vericiliğinde merkezi kamu kurumları ile belediyeler arasında pay edilmektedir.
Aşağıdaki sorularımın İçişleri Bakanı Sayın Efkan ALA tarafından yazılı olarak yanıtlanmasını saygılarımla arz ederim.
Oğuz OYAN
İzmir Milletvekili
- 6360 sayılı Kanunun Geçici Madde 1'in 1. fıkrasında tanımlanan "devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu"nun vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla toplanmasının merkezi yönetim ağırlıklı bir yapı taşıdığı ortadayken, bu komisyonun merkezi-yerel yönetim birimleri arasındaki uzlaşmazlıklar söz konusu olduğunda sorunların yargıya intikal etmemesi ve/veya yerel yönetimler aleyhine bir paylaşım olmaması için yeni bir yasal düzenleme yapmayı ve (a) komisyonda belediyelerin temsil oranını yerel yönetim kurumlarıyla eşit bir düzeye getirecek biçimde arttırmayı; (b) Bölge Kalkınma Ajansı veya benzeri yerel özellikler taşıyan daha katılımcı bir kurulun hakemliğini getirmeyi düşünmez misiniz?
- İl Özel İdarelerinin tarihi ve hukuki olarak birer yerel yönetim birimi olarak işlev gördükleri, bunların her türlü taşınır/taşınmaz malvarlığı birikiminin yerel hizmetlere özgü bir nitelik taşıdığı dikkate alınarak, İÖİ mal varlıklarının kendi yerlerine geçen ve bugüne kadar gördükleri hizmet ve görevleri devralan büyükşehir ve ilçe belediyelerine devredilmesinin anayasal kamu yönetim anlayışının bir gereği olarak görmez misiniz?
- Eğer görürseniz, kapanan il özel idarelerinin malvarlıklarının yerel hizmetlerle ilgisiz merkezi kuruluşlara devredilmesini veya daha kötüsü merkezi yönetim bütçesine katkı yapmak üzere özelleştirme programına alınmasını engellemek bakımından yerel yönetimleri temsil eden bir bakanlık olarak ne gibi politikalar geliştirmeyi düşünürsünüz? Yasayı bu yönde değiştirmek için bir çalışma planlar mısınız?
- Devir işlemlerinde merkezi yönetim temsilcileri olan valilerin, muhalefet partilerine mensup büyükşehirler söz konusu olduğunda il özel idaresi malvarlıklarının daha az sayıda ve daha değersiz bölümünü büyükşehirlere bırakmak biçiminde siyasal dışlama yaptığını veya tam tersine iktidar partisine mensup büyükşehirler söz konusu olduğunda kayırma/kollama politikaları uyguladığını ve bu bakımdan da gayri-adil bir paylaşım şeklinin ortaya çıktığı yönündeki şikâyetleri incelemeye değer bulur ve üzerine gider misiniz?
- Eğer, kamu vicdanını zedelememek, merkeziyetçiliği arttırmamak ve yerel hizmetlerin sunumunda eşitsizlik yaratmamak bakımından bu gibi şikâyetlerin üzerine gitmeye karar verirseniz, bunu Bakanlığınızın Mülkiye Müfettişleri ve/veya Mahalli İdareler Kontrolörleri üzerinden soruşturmaya girişir misiniz? Soruşturma sonucunda gerekirse hukukî/idarî altyapıyı yeniden düzenleyerek hizmet ve sorumluluk alanı artan büyükşehir belediyelerinin il özel idarelerinin varlıklarından eşit oranda yararlanmasını sağlayacak düzeneği kurar mısınız?
- Kapatılan il özel idarelerinin personelinin kurumlar arasında paylaşımında büyükşehir belediyeleri ana adres durumunda olurken ve buna bağlı olarak önemli personel maliyetleri yüklenirken, taşınır/taşınmaz malların paylaşımında bunun tam tersine büyükşehir belediyelerini dışlayıcı uygulamaların egemen olması, ciddi bir hakkaniyet ve eşitlik sorunu yaratmamakta mıdır?
- Kapatılan il özel idarelerinin personelinden şimdiye kadar nakli gerçekleşmiş olanların belediye ve diğer kamu kurumlarına dağılımı nedir? İzmir örneğinde ayrıntılı paylaşım tablosu nasıldır?
- İl özel idarelerinin personelinin paylaşımı konusunda çalışan personelin iktidar veya muhalefet partilerine ait büyükşehirlere dağılımı konusunda eşit davranıldığını söyleyebilir misiniz?
- 30 Mart 2014 itibariyle kapanan 30 il özel idaresinin taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları ve personel sayılarının illere göre dağılımı nedir? İzmir ili için ayrıntılı bilanço nasıldır?
- İzmir'de 6360 sayılı Kanunla tüzel kişiliği kaldırılan İl Özel İdaresi'nin hangi taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla hangi bakanlıklara, bakanlıkların bağlı veya ilgili kuruluşları ile bunların taşra teşkilatına, valiliğe, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığına, büyükşehir belediyesine ve bağlı kuruluşuna veya ilçe belediyesine devredilmesine karar verilmiştir?
- Valilik ve komisyon bu paylaştırmada İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin ve ilçe belediyelerinin önerilerini ve taleplerini ne ölçüde dikkate almıştır? İçişleri Bakanı olarak, bunun gayri-adil ve aşırı merkeziyetçi bir paylaşım olduğuna ikna olursanız ne gibi önlemler almayı düşünürsünüz?
- Bu komisyonların ilk defa toplandıktan sonra ortaya çıkan anlaşmazlık konularının çözümü için belirli süreler dâhilinde bir dizi toplantı yapmasını öngören bir yönetmelik çıkarmayı, bu yönetmeliğe göre valiliğin paylaşım konusunda düşündüğü tasarrufları önceden ilgili belediyelere bildirme zorunluluğu getirmeyi düşünmez misiniz?